“ΤΡΩΩ ΤΗΓΑΝΗΤΕΣ ΠΑΤΑΤΕΣ, αλλά τις φτιάχνω σε φριτέζα αέρα.” Τα τελευταία χρόνια η συσκευή αυτή εμφανίζεται σε προσφορές καταστημάτων ηλεκτρικών ειδών, σε τηλεοπτικές μαγειρικές εκπομπές, σε συνταγές και φυσικά στην κουζίνα μας. Κι αν το καλοσκεφτούμε, η υπόσχεση μιας φριτέζας αέρος είναι καταπληκτική: τηγανητό φαγητό με ελάχιστο λάδι, άρα και σημαντικά λιγότερες θερμίδες.
Τελικά όμως πόσο σωστή επιλογή είναι μια φριτέζα αέρος για την υγεία μας, τη ρύθμιση του βάρους μας και τι θέση πρέπει να έχει στη διατροφή μας;
Για να το δούμε αυτό θα πρέπει να πάμε μερικά βήματα πίσω και να δούμε για αρχή τα προβλήματα με το τηγανητό φαγητό: ίσως από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνει κανείς όταν αρχίζει να ασχολείται με τη διατροφή του είναι πως οι θερμίδες των τηγανητών είναι εξαιρετικά υψηλές, δυσανάλογα υψηλότερες μάλιστα σε σχέση με άλλες μορφές μαγειρέματος όπως το ψήσιμο ή το βράσιμο.Η φριτέζα αέρος είναι μια συσκευή που χρησιμοποιεί τον θερμαινόμενο αέρα για να μαγειρέψει το φαγητό με τρόπο που θυμίζει το τηγανητό, χωρίς να χρειάζεται τη χρήση λιπαρής ουσίας σε μεγάλη ποσότητα. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά της λοιπόν είναι το χαμηλότερο θερμιδικό φορτίο που έχει, άρα είναι μια καλή λύση όταν το ζητούμενο είναι η ρύθμιση του σωματικού βάρους.
Αναμφισβήτητα, οι φριτέζες αέρα προσφέρουν το ίδιο τραγανό αποτέλεσμα στα φαγητά, αλλά με τρυφερό περιεχόμενο, αλλά χωρίς τα λιπαρά και τις επιπλέον θερμίδες. Μπορούν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν και ως εναλλακτικές για το ψήσιμο. Αυτή τη λειτουργία ουσιαστικά αντικαθιστά η φριτέζα αέρος, ωστόσο άλλες υγιεινές λύσεις είναι το ψήσιμο σε μια μεγάλη ποικιλία τροφών, από κέικ μέχρι λαχανικά.
Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι αγχώνονται για το ότι οι φριτέζες αέρα μπορεί να είναι τοξικές. Αλλά είναι κάτι τέτοιο αλήθεια;
Σύμφωνα με την διαιτολόγο Megan Hilbert και δηλώσεις της στον ιστότοπο Delish, κάτι τέτοιο δεν υφίσταται, ειδικά αν τις χρησιμοποιείτε σε όχι λιγότερο από 260 βαθμούς Κελσίου, γιατί οτιδήποτε πάνω από αυτό ενέχει τον κίνδυνο να διασπαστούν ορισμένες επιβλαβείς χημικές ουσίες. Αλλά αυτό δεν αποτελεί κίνδυνο, δεδομένου ότι οι φριτέζες της Sogo δεν ξεπερνούν τους 230 βαθμούς.
Η Hilbert αναφέρει πως συχνά οι φριτέζες αέρα είναι επικαλυμμένες με αντικολλητικό υλικό. Πολλά από τα αντικολλητικά υλικά περιέχουν PFAS, περίπου 12.000 ενώσεις(πάνω από 4.700 μπορούν να βρεθούν σε κοινά καθημερινά αντικείμενα) που χρησιμοποιούνται συνήθως για την παραγωγή προϊόντων ανθεκτικών στο νερό, τη θερμότητα και τυχόν λίπη.
Εξαιτίας του ότι είναι τόσο ανθεκτικές, όμως, διασπώνται υπερβολικά αργά στο περιβάλλον, μολύνοντας τόσο τη φύση όσο και τους οργανισμούς στους οποίους περνά μέσα από αυτό.
Επειδή μένουν στο σώμα και το περιβάλλον για εξίσου μεγάλο διάστημα, οι PFAS αποκαλούνται “για πάντα χημικά” ενώ συνδέονται με την πρόκληση πληθώρας προβλημάτων υγείας στον άνθρωπο, όπως καρκίνο, νεφρική νόσο, ηπατικά προβλήματα, διαταραχές του ανοσοποιητικού και γενετικές ανωμαλίες.
Οι ανησυχίες των καταναλωτών βασίζονται στο ότι το τεφλόν και άλλες αντικολλητικές επικαλύψεις περιείχαν ιστορικά, ενώσεις που ονομάζονταν PFOA, που επίσης συνδέονταν με παθήσεις, όπως η νεφρική και ηπατική νόσος. Από το 2013, ωστόσο, όλα τα προϊόντα Teflon δεν περιέχουν PFOA, επισημαίνει η διαιτολόγος.
Ένας άλλος ανησυχητικός παράγοντας για τους καταναλωτές στις φριτέζες αέρα είναι τα ακρυλαμίδια, τα οποία αποτελούν ουσίες που σχηματίζονται μέσω μιας φυσικής χημικής αντίδρασης μεταξύ των σακχάρων και της ασπαραγίνης.
Το ακρυλαμίδιο βρίσκεται πιο συχνά σε τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες και κυρίως τα άμυλα που μαγειρεύονται σε υψηλές θερμοκρασίες, συνήθως άνω των 120 βαθμών, όπως συμβαίνει με το τηγάνισμα. Οι μεγαλύτερες ποσότητες ακρυλαμιδίου έχουν βρεθεί σε τρόφιμα όπως τα τσιπς, τα δημητριακά, τα μπισκότα, οι φρυγανιές και φυσικά οι αγαπημένες σε όλους τηγανητές πατάτες.
Οπότε μιας και το ακρυλαμίδιο μπορεί να βρίσκεται σχεδόν οπουδήποτε, οι φριτέζες αέρα δεν αποτελούν ιδιαίτερο κίνδυνο. Αντίθετα, σύμφωνα με μια μελέτη δημοσιευμένη το 2015 στο Journal of Food Science, είναι ασφαλέστερο το μαγείρεμα στον αέρα, αφού με αυτό τον τρόπο μειώνεται η παρουσία ακρυλαμιδίων κατά 90%.Άρα λοιπόν, με αυτά τα δυο δεδομένα φαίνεται πως πράγματι, οι φριτέζες αέρος είναι μια καλή λύση, αν φυσικά τις συγκρίνουμε με το τηγάνισμα είτε σε τηγάνι είτε σε απλή φριτέζα.