Το έλκος στομάχου είναι διαβρωτική ή ελλειμματική βλάβη του βλεννογόνου του πεπτικού σωλήνα που επηρεάζεται από το γαστρικό υγρό, δηλαδή του στομάχου, του δωδεκαδακτύλου και σπανιότερα του οισοφάγου. Το δωδεκαδακτυλικό έλκος είναι 2-3 φορές πιο συχνό από το έλκος του στομάχου και 2-3 φορές πιο συχνό στους άνδρες απ’ ότι στις γυναίκες. Το έλκος στομάχου παρουσιάζεται με την ίδια σχεδόν συχνότητα και στα δύο φύλα.
Έλκος στομάχου αίτια
Για την αιτιολογία του πεπτικού έλκους ενοχοποιούνται πολλοί παράγοντες όπως:
- Γενετικοί
- Ανοσολογικοί
- Νευρικοί
- Τοξικοί (διάφορα φάρμακα, το οινόπνευμα, η νικοτίνη)
- Μικροβιακοί, όπως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, η παρουσία του οποίου διαπιστώθηκε στο 45-90% των γαστρικών ελκών και 60-100% των ελκών του δωδεκαδακτύλου.
- Τοπικοί όπως αυξημένη έκκριση υδροχλωρικού οξέος που αφορά κυρίως τα δωδεκαδακτυλικά έλκη, η αυξημένη παραγωγή πεψίνης, η μειωμένη παραγωγή προστατευτικής βλέννας και η μειωμένη αντίσταση των κυττάρων του βλεννογόνου που αφορά κυρίως τα γαστρικά έλκη.
- Τροφικοί. Ο ρόλος των τροφών στη δημιουργία του πεπτικού έλκους είναι ασαφής. Δεν υπάρχει τροφή άμεσα εκλογόνος, αλλά υπάρχουν τροφές που επιδεινώνουν το πεπτικό έλκος που ήδη δημιουργήθηκε. Για τη δημιουργία του πεπτικού έλκους έχει μεγαλύτερη σημασία η συχνότητα και η κατανομή των γευμάτων παρά το είδος της τροφής. Η παραμονή του στομάχου χωρίς τροφή για πολλές ώρες, εκθέτει το γαστρικό βλεννογόνο στη δράση του όξινου γαστρικού υγρού και δημιουργεί τις προϋποθέσεις εμφάνισης πεπτικού έλκους.
Έλκος στομάχου συμπτώματα
Το πεπτικό έλκος εκδηλώνεται με πόνο στο άνω μέρος της κοιλίας δηλαδή στο επιγάστριο που μπορεί να έχει ή να μην έχει σχέση με τη λήψη τροφής. Ο πόνος είναι τόσο εντοπισμένος που ο ασθενής μπορεί να δείξει που πονάει με το ένα δάκτυλό του. Σπανιότερα ο πόνος μπορεί να είναι διάχυτος και να επεκτείνεται προς την πλάτη ή το στήθος. Στο δωδεκαδακτυλικό έλκος ο πόνος τείνει να εμφανίζεται στα διαστήματα μεταξύ των γευμάτων (πόνος εκ πείνας) και χαρακτηριστικά υποχωρεί με την λήψη τροφής. Άλλα συμπτώματα είναι:
- Κοιλιακό φούσκωμα στην κοιλιά και πληρότητα
- Κάψιμο, που συχνά μας ξυπνάει τη νύχτα
- Η υπερβολική έκκριση σάλιου στο στόμα
- Πρόληψη του πεπτικού έλκους
- Για την πρόληψη του πεπτικού και του δωδεκαδακτυλικού έλκους πρέπει να αποφεύγονται οι αιτίες που ενοχοποιούνται για την πρόκληση της νόσου.
- Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού θεωρείται υπεύθυνο για την πρόκληση των περισσότερων περιστατικών του έλκους. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το μικρόβιο μεταδίδεται δια μέσου του νερού, του φαγητού και του σάλιου. Είναι σημαντικό να πλένετε τα χέρια σας μετά την τουαλέτα και πριν το φαγητό.
- Αποφυγή του στρες
- Η προληπτική διαιτητική αγωγή περιλαμβάνει την κατανομή της τροφής σε τρία τουλάχιστον γεύματα ( ενισχυμένο πρωινό, κανονικό μεσημεριανό, ελαφρύ βραδινό), την αποφυγή ερεθιστικών τροφών (πικάντικων, αλμυρών, όξινων, πολύ ζεστών ή κρύων), τοξικών ουσιών (οινόπνευμα, νικοτίνη) και φαρμάκων (αντιφλεγμονώδη, κορτικοειδή).
Έλκος στομάχου θεραπεία
Η θεραπεία του πεπτικού έλκους, είναι βασικά συντηρητική και μόνο σε περίπτωση αποτυχίας ή σοβαρής επιπλοκής εφαρμόζεται χειρουργική αγωγή. Η συντηρητική αγωγή, αποβλέπει βραχυπρόθεσμα μεν στην αντιμετώπιση του πόνου και την αποφυγή επιπλοκών, μακροπρόθεσμα δε στην επούλωση του πεπτικού έλκους. Περιλαμβάνει τη φαρμακευτική και την διατροφική αγωγή.
Η φαρμακευτική αγωγή συνδυάζεται πάντα με δίαιτα και τα φάρμακα ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες:
- Τα αντιόξινα που χορηγούνται σε άδειο στομάχι
- Τα αντιχολινεργικά που μειώνουν τη δράση του παρασυμπαθητικού.
- Οι ανταγωνιστές των υποδοχέων της ισταμίνης (H2-ανταγωνιστές) τύπου σιμετιδίνης, ρανιτιδίνης και φαμοτιδίνης.
- Τα ανασταλτικά της αντλίας πρωτονίων τύπου ομεπραζόλης. Η ομεπραζόλη (omeprazole) ελαττώνει τη γαστρική έκκριση οξέος.
- Τα κυτταροπροστατευτικά ή επουλωτικά τύπου σουκραλφάτης
- Τα ηρεμιστικά που ρυθμίζουν την ισορροπία του φυτικού νευρικού συστήματος (νευροφυτική ισορροπία) και ελαχιστοποίηση του άγχους.
- Αντιβιοτικά τύπου αμοξυκίλίνης και ερυθρομυκίνης που αντιμετωπίζουν το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
Έλκος στομάχου διατροφή
Η διαιτητική αγωγή περιλαμβάνει τις γενικές διαιτητικές οδηγίες και την ειδική δίαιτα. Οι γενικές οδηγίες εφαρμόζονται σε όλους τους ελκοπαθείς και είναι οι ακόλουθες:
- Σωματική ανάπαυση και ψυχική ηρεμία ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των επώδυνων φάσεων.
- Εξασφάλιση καλής θρέψης με επαρκή πρόσληψη θερμιδογόνων θρεπτικών ουσιών και κυρίως πρωτεϊνών και βιταμινών όπως βιταμίνης C.
- Κατανομή μικρών και συχνών γευμάτων (πέντε έως έξι το 24/ωρο)
- Απόκτηση υγιεινών συνηθειών σίτισης όπως καλή μάσηση της τροφής.
- Αποφυγή ερεθιστικών τροφών, τοξικών ουσιών και φαρμάκων.
- Εξατομίκευση της δίαιτας από πτυχιούχο διαιτολόγο-διατροφολόγο.
Σήμερα η ειδική δίαιτα του πεπτικού έλκους είναι σχετικά ελεύθερη και σ’ αυτό συνετέλεσε η ταυτόχρονη χρησιμοποίηση αποτελεσματικών φαρμάκων. Χαρακτηριστικό της διατροφής του έλκους αυτής είναι ότι δεν υπάρχουν τροφές που απαγορεύονται αλλά τροφές που αποφεύγονται ή περιορίζονται. Η δίαιτα αυτή περιλαμβάνει:
- Ροφήματα: αραιό τσάι, αραιός καφές χωρίς καφεΐνη, κακάο, φυσικός γλυκός χυμός φρούτων.
- Δημητριακά: άσπρο ψωμί, φρυγανιά, μπισκότο, ρύζι, μακαρόνια
- Λαχανικά: πατάτα βραστή
- Φρούτα: κομπόστα χωρίς σπόρους
- Γλυκά: μαρμελάδα, κρέμα καραμελέ
- Η χρήση καλοβρασμένων οσπρίων και λαχανικών εξαρτάται από την ανεκτικότητα του ελκοπαθούς.
- Τροφές που πρέπει να αποφεύγονται είναι όσες προκαλούν θερμικό ερεθισμό όπως οι καυτές, οι παγωμένες και όσες προκαλούν μηχανικό ερεθισμό όπως το πιτυρούχο ψωμί, τα σκληρά όσπρια (φασόλια, αρακάς) και λαχανικά (λάχανο, κουνουπίδι, κρεμμύδι), τα ανώριμα φρούτα και οι ξηροί καρποί. Τέλος πρέπει να αποφεύγονται τροφές που προκαλούν χημικό ερεθισμό όπως τηγανιτά, τσιγαριστά, ξινά, μπαχαρικά, σάλτσες, αναψυκτικά και οινοπνευματώδη.
Πηγή: mydiatrofi.gr
